Ilatyň köpelmegi we iýmitleniş üýtgemeleriniň fonunda, soýa bolan global isleg ýylsaýyn artýar.Dünýädäki möhüm oba hojalyk önümleriniň biri hökmünde soýa adam iýmitinde we haýwan iýminde möhüm rol oýnaýar.Bu makala, üpjünçilik we isleg şertleri, bahalaryň tendensiýalary, esasy täsir ediji faktorlar we geljekdäki ösüş ugurlary ýaly global soýa bazaryny çuňňur seljerer.
1. Global soýa bazarynyň häzirki ýagdaýy
Dünýädäki soýa öndürýän ýerler esasan ABŞ-da, Braziliýada, Argentinada we Hytaýda jemlenendir.Soňky ýyllarda Braziliýada we Argentinada soýa önümçiligi çalt ösdi we kem-kemden dünýä soýa bazary üçin möhüm üpjünçilik çeşmesine öwrüldi.Dünýädäki iň uly soýa sarp edijisi hökmünde Hytaýyň soýa islegi ýylsaýyn artýar.
2. Talap we isleg ýagdaýynyň derňewi
Üpjünçilik: Global soýa üpjünçiligi howa, ekiş meýdany, hasyl we ş.m. ýaly köp faktorlara täsir edýär. Soňky ýyllarda Braziliýada we Argentinada soýa önümçiliginiň köpelmegi sebäpli dünýädäki soýa üpjünçiligi birneme köp boldy.Şeýle-de bolsa, ekiş meýdanynyň we howanyň üýtgemegi sebäpli soýa üpjünçiligi näbellilik bilen ýüzbe-ýüz bolup biler.
Isleg tarapy: Ilatyň köpelmegi we iýmit gurluşynyň üýtgemegi bilen, soýa bolan global isleg ýylsaýyn artýar.Esasanam Aziýada Hytaý we Hindistan ýaly ýurtlarda soýa önümlerine we ösümlik beloklaryna uly isleg bar we dünýä soýa bazarynyň möhüm sarp edijilerine öwrüldi.
Bahasy nukdaýnazaryndan: Sentýabr aýynda ABŞ-daky Çikago Söwda Geňeşiniň (CBOT) esasy soýa şertnamasynyň (2023-nji ýylyň noýabr aýy) ortaça ýapylýan bahasy, geçen aýdan üýtgemän, 6,6 pese gaçdy. ýyl bilen deňeşdirilendeABŞ-nyň Meksika aýlagynda soýa eksportynyň ortaça FOB bahasy bir tonna 531.59 ABŞ dollary bolup, aýda 0,4%, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 13,9% peseldi.
3. Bahalaryň tendensiýasy
Soýanyň bahasy, teklip we isleg, walýuta hümmeti, söwda syýasaty we ş.m. ýaly köp faktorlara täsir edýär. Soňky ýyllarda, soýa dünýäsiniň ýeterlik derejede üpjünçiligi sebäpli bahalar birneme durnukly boldy.Şeýle-de bolsa, guraklyk ýa-da suw joşmagy ýaly aşa howa şertleri ýaly käbir döwürlerde soýanyň bahasy üýtgäp biler.Mundan başga-da, walýuta hümmeti we söwda syýasaty ýaly faktorlar soýanyň bahasyna-da täsir eder.
4. Esasy täsir ediji faktorlar
Howa faktorlary: Howa soýa ekilmegine we önümçiligine möhüm täsir edýär.Guraklyk we suw joşmalary ýaly aşa howa şertleri soýa önümçiliginiň ýa-da hiliniň peselmegine, şeýlelik bilen bahalaryň ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.
Söwda syýasaty: Dürli ýurtlaryň söwda syýasatynyň üýtgemegi dünýä soýa bazaryna hem täsir eder.Mysal üçin, Hytaý-ABŞ söwda urşy wagtynda iki tarapdan nyrhlaryň ýokarlanmagy soýa importyna we eksportyna täsir edip biler, bu bolsa dünýä soýa bazaryndaky üpjünçilik we isleg gatnaşyklaryna täsir eder.
Walýuta hümmeti faktorlary: Dürli ýurtlaryň walýuta hümmetiniň üýtgemegi soýa bahalaryna-da täsir eder.Mysal üçin, ABŞ-nyň dollarynyň hümmetiniň ýokarlanmagy soýa importynyň bahasynyň ýokarlanmagyna we şeýlelik bilen içerki soýa bahalarynyň ýokarlanmagyna sebäp bolup biler.
Syýasat we düzgünler: Milli syýasatlaryň we düzgünleriň üýtgemegi dünýä soýa bazaryna hem täsir eder.Mysal üçin, genetiki taýdan üýtgedilen ekinler baradaky syýasatlaryň we düzgünleriň üýtgemegi soýa ösdürip ýetişdirmäge, importa we eksporta täsir edip biler we öz gezeginde soýa bahasyna täsir edip biler.
Bazar islegi: Dünýä ilatynyň köpelmegi we iýmit gurluşynyň üýtgemegi, soýa isleginiň ýylsaýyn ýokarlanmagyna sebäp boldy.Esasanam Aziýada Hytaý we Hindistan ýaly ýurtlarda soýa önümlerine we ösümlik beloklaryna uly isleg bar we dünýä soýa bazarynyň möhüm sarp edijilerine öwrüldi.
Iş wagty: Noýabr-09-2023
